Wat is circulair aankopen?
Duurzaam aankopen is het inzetten van koopkracht met het oog op maximale positieve ecologische, sociale en economische impact doorheen de levensduur van producten, diensten en werken (ISO 20400:2017).
Circulair aankopen is een uitbreiding op duurzaam aankopen. Energie- en materiaalkringlopen worden daarbij actief gesloten doorheen de ganse leveringsketen. Daarbij worden negatieve milieu-impact en het creeëren van afval zo veel mogelijk vermeden. Circulair aankopen zet in op de veranderende, functionele behoefte van gebruikers binnen een organisatie. Het stimuleert maximale samenwerking & co-creatie met alle actoren die kunnen bijdragen tot het sluiten van de keten.
De focus ligt bij circulair aankopen op het maximaal behouden van waarde van de aan te kopen producten, componenten en materialen.
Waarom circulair aankopen?
Circulair aankopen is een grote hefboom voor de ontwikkeling van een circulaire economie. Door circulare keuzes te maken in het aankoopproces, wordt de markt voor circulaire producten en diensten gestimuleerd. Het spendvolume van een organisatie kan dus worden gebruikt om een positive impact te creeëren voor mens en milieu.
Een circulaire aankoop kan ook economische winst opleveren. Een total cost of ownership-analyse (TCO) voor de verschillende scenario's geeft een totaal beeld van de kost over de volledige gebruiksduur van een product of dienst. Dus bijvoorbeeld ook het energieverbruik, onderhoudskosten of restwaarde bij einde leven. Deze leidt vaak tot andere beslissingen dan wanneer er enkel aankoopprijzen vergeleken worden.
Transitie naar een circulaire aankooporganisatie
Circulair aankopen is niet alleen de verantwoordelijkheid van de aankoper. Het gaat namelijk niet enkel om de technische specificaties tijdens de feitelijke aankoop. Ook de manier waarop een product wordt gebruikt en afgevoerd, draagt bij aan de circulariteit. Iedereen binnen een organisatie die betrokken is bij het aankoopproces kan stappen zetten richting circulariteit: aankopers, interne klanten, contractmanagers en management. Leveranciers kunnen ook bijdragen aan circulaire oplossingen wanneer de juiste vragen aan de markt worden gesteld. Door ruimte te bieden voor circulariteit, kan de hele aankoopketen in beweging komen en wordt de transitie naar een circulaire aankooporganisatie in gang gezet.
Als het management overtuigd is van de meerwaarde van circulair aankopen, kan dit worden geïntegreerd in de visie en strategie van de organisatie. Op deze manier worden alle medewerkers gestimuleerd om zich hiervoor in te zetten.
Een pilootproject circulair aankopen is een goede start om te leren én anderen binnen je organisatie te overtuigen van de mogelijkheden en positieve impact. In onze databank vind je heel wat voorbeelden van geslaagde aankoopprojecten en circulaire aanbieders die je hierbij kunnen inspireren.
Om de transitie compleet te maken, moeten aankoopprocessen en -systemen grondig worden geëvalueerd. De rol van aankopers zal strategischer worden, met meer nadruk op dialoog met de markt en de opvolging en evaluatie van contracten.
In het onderstaande webinar 'Transitie naar een circulaire aankooporganisatie' legt Jodie Berke uit wat er nodig is om circulaire aankoopmaturiteit te bereiken.
Douwe Jan Joustra, hoofd Circular Transformation van de C&A-Foundation, gaf tijdens zijn presentatie op de actiedag van 11 juni 2019 enkele duidelijke statements mee:
- Creëer nieuwe omstandigheden voor verandering. Nog te vaak investeren we in optimalisatie van bestaande systemen. Om de transitie te maken naar een circulaire economie is het nodig om te experimenteren, innoveren en accelereren.
- Van 'Waiting for Demand' naar 'Mechanism Design'. Consumenten liggen niet altijd aan de basis voor de verandering van een product of economie. Klanten reageren vaak op wat er ontwikkeld wordt. Daarom is het belangrijk dat de verandering vertrekt vanuit de markt. Begin nu met het aanbieden van circulaire oplossingen!
- Performance bases contracting. Aankopers willen nog te vaak de verantwoordelijkheid nemen voor de inhoud en uitwerking van het contract. Vraag in het bestek naar performantie tegen een welbepaalde prijs. Stel de juiste vragen en laat de markt zelf de uitwerking van het bestek bepalen.
- Stijgende vraag naar diensten. Klanten vragen steeds vaker diensten in plaats van producten. We zien dit onder andere door de stijgende vraag naar service modellen zoals LAAS, PAAS en FAAS.
- Sociale verantwoordelijkheid in de keten. Naast circulaire principes, is het nodig om ook de sociale aspecten mee in rekening te brengen zoals kinderarbeid, eerlijke lonen en goede werkomstandigheden.
"Niets wat je doet is fout, alleen niets doen is fout."
- Jordie van Berkel, oprichter van F-Fort en auteur van 'Inkoop in Strategisch Perspectief'
Meer leren over circulaire economie en circulair aankopen
Kies het webinar of de reeks die past bij jouw ervaring of die van je collega's.
Van een introductie in circulariteit tot heel concrete adviesen voor je circulaire aankoopproject.
Introductiereeks circulaire economie
In deze eerste module uit de reeks Intro Circulaire Economie gaan we dieper in op het waarom van de circulaire economie.
In deze tweede module uit de reeks Intro Circulaire Economie gaan we dieper in op het waarom van de circulaire economie. 2 Wat is een circulaire economie from Vlaanderen Circulair on Vimeo.
In deze 3e module uit de reeks Intro Circulaire Economie gaan we dieper in op 5 circulaire businessmodellen.
Webinarreeks starten met circulair aankopen
Alexander Lemmens, jurist en verantwoordelijke duurzaam aankopen bij Het Facilitair Bedrijf van de Vlaamse overheid legt uit welke kansen de wet op overheidsopdrachten biedt om circulair aan te kopen…
Mieke Pieters van The Global Picture legt in dit webinar uit wat Total Cost of Ownership betekent en hoe je er mee aan de slag kan voor jouw circulaire aankoopproject.
Hilde Jassens van econocom geeft in dit webinar toelichting over as-a-service contractmodellen.
Jodie Berkel geeft in dit webinar toelichting over de interne veranderingen die gepaard gaan met de transitie naar een circulaire aankooporganisatie.
In dit webinar licht Karin Van Dorselaer, docente ecodesign aan de Universiteit Antwerpen, toe hoe je een circulair product kunt herkennen.
Algemene publicaties over circulair aankopen
The European Commission has launched an online tool for procurement entities, providing reliable information on international procurement rules. Users enter the procuring entity, subject matter, and …
The main goal of this research report is to define clear model clauses for PaaS contracts, which reflect the expectations and intentions of the parties involved. The clauses cover all aspects of a co…
De MVOO-criteriatool richt zich in eerste plaats op aankopers, en zij die hen ondersteunen bij de verduurzaming van hun aankopen, in organisaties die gebonden zijn aan de Wet Overheidsopdrachten. De …
Om circulaire eisen succesvol te integreren in de aankoop, is een circulaire mindset en een systematische aanpak vereist. Alleen bij Europees ecologisch ontwerp zijn specificaties verplicht voor alle…
Dit document is opgesteld als handleiding voor een aankoopteam dat een actieplan wil opstellen om het team te begeleiden naar gedragsverandering die nodig is om circulaire transformatiedoelstellingen…
Deze leidraad is opgesteld voor aankopers en gelieerde functies en richt zich op circulair aankopen. Hier wordt circulair aankopen gezien als een manier om duurzaamheid te bereiken. Circulair aankope…
SPARC staat voor Sustainable Procurement, aangevuld met Ambitie- en Resultaatgericht Contractmanagement.
Circulair aankopen is een belangrijke drijfveer voor duurzaamheid en benadrukt het potentieel van organisaties om de verschuiving naar een meer hulpbron-efficiënte en veerkrachtige toekomst te beïnvl…
Het bouwen van een circulair gebouw is een complex proces dat verschillende aspecten omvat. We spraken met An Eijkelenburg en Emiel Ascione om te praten over hun ervaringen met twee verschillende cir…
Volgens het Europees Milieuagentschap wordt er jaarlijks 10 miljoen ton aan meubilair weggegooid door bedrijven en consumenten in de Europese Unie, waarvan het merendeel terechtkomt op de vuilnisbelt…
De voordelen van een circulair bedrijfsmodel zijn talrijk. Dat geldt zeker voor Anders Mølgaard, eigenaar en oprichter van het Deense MKB-bedrijf BurntWood. Zijn bedrijf verzamelt gerecycled hout uit…
De circulaire principes zijn goed verankerd in de gemeente Kolding. Maar dat is niet altijd het geval geweest. Sterker nog, niet zo lang geleden was de gemeentelijke organisatie slechts bezig met het…
Om de overgang naar een circulaire economie te versnellen, is het veranderen van onze aankooppraktijken essentieel. Programma's zoals ProCirc voeren pilotprojecten uit om nieuwe benaderingen te teste…
Het doel van de Circular Supplier Success Guide is om leveranciers, met name KMO-bedrijven, te helpen bij het navigeren door het complexe landschap van aankoop en aanbestedingen, inclusief die met la…
In dit whitepaper delen we graag onze ervaringen met iedereen die een Community of Practice opzet rond circulair aankopen. Dit document begeleidt je door de methodologie van onze leertrajecten en bie…
De ProCirc Icebreaker Tool is een innovatieve tool die is ontworpen om discussies en besluitvorming rond circulaire inkoop te vergemakkelijken. Het biedt een gestructureerd raamwerk om de potentiële …
De Circular business model route maps streven ernaar om een duidelijk pad te bieden dat bedrijven kunnen volgen, zodat ze circulaire economiepraktijken effectief kunnen begrijpen en implementeren. Do…
Metingen voor besparingen in CO2-uitstoot, gegenereerd afval en de hoeveelheid nieuw materiaal dat wordt verbruikt, kunnen allemaal worden gebruikt om de concrete impact te demonstreren die circulair…
De circulaire economie kan aanzienlijk bijdragen aan de doelstellingen van netto nuluitstoot die nodig zijn om de klimaatcrisis een halt toe te roepen, maar dit vereist een paradigma verschuiving. De…
De Toolbox is gebaseerd op bestaande tools en methodologieën die gericht zijn op het ondersteunen van aankoopdiensten. Bij het kiezen van een tool is het belangrijk om rekening te houden met de conte…
Interreg NSR ProCirc partners created a workshop guide for procurement teams with the goal of creating an action plan to guide the team toward the behavioral change needed to achieve circular transfo…
GREENER is a European Erasmus+ project that aims to support companies participation in Green Public Procurement. From December 2020 to November 2022, partners developed several tools to facilitate co…
This document is created as a manual for the Procurement Transformation Workshop. This workshop can be set up by organisations who want to rethink their procurement processes and integrate circularit…
This guidance is written for procurers and affiliated functions. It offers a general introduction to the topic of circular procurement. It guides you to the many resources that are available, and hel…
Public procurement is responsible for a significant proportion of global greenhouse gas (GHG) emissions. Governments can accelerate their path to net-zero operations by adopting the green procurement…
The Nordic Circular Economy Playbook can be leveraged by companies that want to better meet customer expectations and deliver customer outcomes. It is for you that wants to enable outcome-oriented so…
This circular economy procurement framework was created by the Ellen MacArthur Foundation to help companies kickstart circular economy initiatives within their procurement process.
Deze online lessenreeks is een product van het Urban Agenda partnerschap voor overheidsopdrachten. Er is een specifieke module over circulair aankopen.
The URBACT Knowledge Hub brings together good practices from across the EU, with the latest urban trends, to fill the gaps and make sure that the learning is within everyone's reach. At URBACT we see…
Best Practice Report published by ICLEI
Best Practice Report on Market Engagement published by ICLEI
What is the status of public procurement in Europe? How is Public Procurement of Innovation (PPI) addressed by public authorities? When does PPI come to play with public procurers' needs?
The Global Picture maakte in opdracht van Vlaanderen Circulair dit eindrapport over het proces van de Green Deal Circulair Aankopen.
the European Parliament commissionedthe Environment Agency Austria (EAA) tostudy current usesand opportunities of GPP as a driver for a more Circular Economyin the EU, with respect to the Commission’…
This document aims to introduce the role that sustainable procurement can play to accelerate the transition to a circular economy and the shift towards more sustainable patterns of consumption and pr…
NL The GPP Training Toolkit is designed for use by public purchasers and by GPP trainers, or integration in general public procurement training courses and workshops. This module is deals with how to…
The GPP Training Toolkit is designed for use by public purchasers and by GPP trainers, or integration in general public procurement training courses and workshops. This module is about why market eng…
Na een boeiend traject van twee jaar sloten partners en deelnemers samen de Green Deal Circulair Aankopen (GDCA) feestelijk af. We blikten terug op de circulaire realisaties van de aankopers, aanbied…
Bepaal je circulaire ambities door je doelstellingen en de strategieën om ze te bereiken in kaart te brengen.
Welke indicatoren kan je aan de circulaire doelstellingen koppelen?
Het boek vat de lessen samen van 10 jaar circulair inkopen ervaringen uit Nederland. De handleiding moet inkopers, beleidsadviseurs en projectleiders helpen om zelfstandig een circulair inkooptraject…
Deze praktijkgerichte gids toont je heel wat mooie voorbeelden van duurzame aankoopdossiers uit de provincie Oost-Vlaanderen. Je kan hem gratis downloaden van de website.
BBL, Plan C, The shift, VVSG en OVAM wil met de Circulaire Aankopers lokale besturen op weg zetten richting circulaire economie. Deze werksessie focuste op hergerbuik.
In het kader van de Green Deal Circulair Aankopen werd op 5 oktober 2017 een workshop gehouden over overheidsopdrachten.
Deze whitepaper heeft als doel om Facility Managers te helpen bij de eerste stappen op het gebied van circulair inkopen, de drempel te verlagen en een zetje te geven om echt hiermee te starten
The report seeks to consolidate the information currently available on product-service systems (PSS) and to offer clarity on the drivers, advantages and challenges associated with their provision by …
Good practice and guidance document on Green Public Procurement.
Verlslag van de Nederlanse Green Deal Circular Inkopen.
Dit rapport brengt de knelpunten en succesfactoren van circulair aankopen in kaart.
Een praktijkcase van circulariteit toegepast in het inkooptraject van Circl
ICLEI – Local Governments for Sustainability - published this report on Best Practice in Circular Procurement
The study was carried out in Nordic co-operation by Finnish Environment Institute, IVL Swedish Environmental Research Institute and Copenhagen Resource Institute
