ICT-hardware heeft een aanzienlijke impact op zowel het sociale als het milieu, zowel tijdens de productie, het gebruik als de verwerking van e-waste. De infographics van Fair ICT Flanders tonen aan dat de grootste impact wordt veroorzaakt in de productiefase. Daarom is het verlengen van de gebruiksduur de belangrijkste circulaire doelstelling waarop we moeten focussen.
Aangezien de bedrijfskosten voornamelijk worden beïnvloed door het hoge energieverbruik, is het voordelig om de levenscycluskosten (LCC) als prijscriterium te gebruiken bij de aanschaf van IT-apparatuur.
Kortom, er zijn genoeg redenen om te streven naar circulaire inkoop van ICT-apparatuur. Door de gebruiksduur te verlengen en bewust te zijn van de impact van de productie en het energieverbruik, kunnen we de sociale en milieu-impact van ICT-hardware aanzienlijk verminderen. Het CFIT Framework for Circular and Fair ICT Procurement kan waardevolle richtlijnen en criteria bieden om organisaties te ondersteunen bij het behalen van deze doelstellingen.
Circulaire strategieën ICT aankoop
.png)
- Intern delen van middelen zorgt ervoor dat er minder producten nodig zijn. Denk bijvoorbeeld aan het delen van externe beeldschermen binnen de organisatie. Hou bijvoorbeeld rekening met de gebouwbezetting. Aangezien je niet altijd een aanwezigheid van 100% van het personeel hebt, is het niet nodig om beeldschermen te voorzien voor 100% van het personeel.
- Huren of leasen is niet per se circulair, vooral wanneer er standaard korte gebruikstermijnen worden gehanteerd. Het is essentieel om transparantie te waarborgen en de keten effectief te sluiten, zodat hergebruik of verlenging van de levensduur mogelijk is.
- Stimuleer hergebruik binnen de organisatie door bijvoorbeeld oudere apparatuur te gebruiken voor profielen of toepassingen met lagere functionele vereisten. Daarnaast kunnen toestellen van personeel dat uit dienst gaat worden hergebruikt door ze beschikbaar te stellen aan nieuwe medewerkers.
- Overweeg ook hergebruik buiten de organisatie door schenking of tweedehands verkoop van apparatuur. Zorg ervoor dat er garanties zijn voor veilige gegevensverwijdering. Bij internationale schenking is het belangrijk om rekening te houden met de extra CO2-emissies door transport en om garanties te vragen om e-waste dumping na de tweede levensfase te voorkomen.
.png)
- Overweeg de aankoop van refurbished of tweedehands ICT-apparatuur. Refurbished apparatuur is van vergelijkbare kwaliteit als nieuw en wordt geleverd met garanties. Hierdoor wordt het gebruik van nieuwe grondstoffen verminderd.
- Neem het energieverbruik mee als criterium in je bestek, bijvoorbeeld via levenscycluskosten (LCC). De Europese LCC-tool biedt meer informatie. Het energieverbruik is een belangrijke kostenpost bij ICT en heeft een aanzienlijke impact op de CO2-uitstoot.
- Denk ook aan de verpakking en het transport van de apparatuur. Overweeg levering in laptoptassen of herbruikbare boxen. Stel eisen aan het wagenpark voor levering en reparaties. Indien mogelijk, geef de voorkeur aan on-site reparaties. Het generieke criterium voor verpakkingen kan hierbij van toepassing zijn.
.png)
- Rek de garantieperiode op: Stel zelf een langere garantieperiode vast of vraag (bijvoorbeeld als optie) naar de meerprijs voor een extra jaar garantie in je bestek.
- Contractuele afspraken voor onderhoud en reparatie na afloop van de garantieperiode: Overweeg om dit direct op te nemen in je contract met de leverancier of sluit een apart contract af met een betrouwbare externe reparatiedienst. Organisaties kunnen ook een interne onderhoudsdienst overwegen. Ook kan dit deels worden opgevangen door een technische school met opleidingen gericht op hardware-onderhoud.
- Upgradebare producten: Vraag bijvoorbeeld om eenvoudige uitbreidingsmogelijkheden voor geheugen in de apparatuur.
- Ontwerpen voor een lange levensduur: Let op de levensduur van de batterij en neem criteria op voor de bestendigheid tegen schokken, trillingen, vallen en temperatuurschommelingen. Gebruik extra bescherming om beschadigingen te voorkomen, zoals schermbeschermers, hoesjes en draagtassen.
- Repareerbaarheid en onderhoudbaarheid: iFixit berekent bijvoorbeeld reparatiebaarheidsscores voor smartphones, tablets en laptops op basis van de vervangbaarheid van de batterij met standaardgereedschap. Je kunt bijvoorbeeld de vervangbaarheid van de batterij verplicht stellen in je bestek. iFixit biedt ook handleidingen aan. Neem in je bestek op hoe lang de leverancier reserveonderdelen beschikbaar moet stellen (bijvoorbeeld 5 jaar) en vraag om een prijslijst.
- Gebruiksoptimalisatie op basis van gebruiksprofielen: Bepaal de gebruiksduur op basis van de functionele behoeften van de gebruiker in plaats van generieke standaardtermijnen te hanteren.
.png)
- Design for disassembly en modulair ontwerp: Dit ontwerp stimuleert het hergebruik van het product na refurbishment of het hoogwaardig inzetten van de onderdelen.
- Upgradebaarheid verwijst naar de mogelijkheid om specifieke onderdelen van een apparaat te vervangen of te upgraden om de prestaties te verbeteren. Bijvoorbeeld, het kunnen upgraden van het RAM-geheugen van een laptop om de snelheid en multitasking-capaciteit te vergroten.
- Repareerbaarheid gaat over de mogelijkheid om een apparaat te repareren wanneer er een defect optreedt. Dit omvat bijvoorbeeld het vervangen van een kapotte batterij in een smartphone of het repareren van een beschadigd scherm.
- Onderhoudbaarheid heeft betrekking op het gemak waarmee een apparaat kan worden onderhouden om optimale prestaties te behouden. Denk hierbij aan het schoonmaken van ventilatieopeningen om oververhitting te voorkomen of regelmatige software-updates.
- Contractuele afspraken voor terugname en hergebruik met de leverancier: Neem deze afspraken op in je bestek en vraag om garanties en transparantie met betrekking tot het hergebruik en de eventuele restwaarde van de producten. Hierdoor wordt de leverancier gestimuleerd om een gesloten kringloop te realiseren en waarde te halen uit de teruggenomen apparatuur.
- Stimuleren van circulaire verdienmodellen:
- Sluit een contract af met een refurbisher. Deze refurbisher kan de gereviseerde apparaten terugleveren aan je eigen organisatie of verkopen aan andere afnemers. Ze kunnen ook bruikbare onderdelen hergebruiken in andere apparatuur.
- Werk samen met gespecialiseerde hergebruikcentra en kringwinkels. Zij kunnen de apparatuur die na visuele inspectie nog bruikbaar is, verder verkopen. Voor de overige producten kan een erkende ophaler worden ingeschakeld om de materialen op een verantwoorde manier te verwerken.
- Zorg altijd voor transparantie over wat er met de apparatuur gebeurt (is de kringloop gesloten?) en zorg voor garanties voor veilige dataverwijdering om de privacy te waarborgen.
.png)
- Design for recycling: Zorg ervoor dat de apparatuur gemakkelijk te demonteren is en dat kritieke grondstoffen gemakkelijk kunnen worden teruggewonnen. Dit vergemakkelijkt de recyclingprocessen en minimaliseert het verlies van waardevolle materialen.
- Inzicht in materialen: Stel in je criteria dat kunststof onderdelen duidelijk moeten worden gemarkeerd met het type kunststof, conform de relevante ISO-normen. Dit vergemakkelijkt de scheiding en recycling van verschillende kunststofmaterialen.
- Contractuele afspraken voor terugname en recycling: Neem in je bestek op dat de leverancier verantwoordelijk is voor het terugnemen en recyclen van apparatuur die niet kan worden hergebruikt. Zorg voor transparantie over het verwerkingsproces en de eventuele restwaarde van de materialen.
- Verminderen van toxiciteit: Vermijd het gebruik van toxische stoffen tijdens de productie en in het product zelf, omdat deze schadelijk kunnen zijn voor zowel de medewerkers als de gebruikers. Transparantie over de gebruikte chemische stoffen en naleving van de Reach-wetgeving zijn belangrijk. Raadpleeg de EU GPP-criteria en de lijst met toegestane chemicaliën van TCO Certified om risicovolle vervangingen te vermijden.
- Stimuleren van circulaire verdienmodellen: Werk samen met IHM erkende inzamelaars en zorg ervoor dat de apparatuur wordt afgevoerd naar erkende verwerkers. Vraag altijd om transparantie over het sluiten van de materiaalkringloop en garanties voor veilige gegevenswiping.
Duurzaamheidslabels
Er zijn erkende labels beschikbaar voor IT-hardware, zoals TCO Certified, EPEAT (brons, zilver, goud) en Blaue Engel voor imaging equipment. TCO Certified en EPEAT hebben een groot marktaandeel. Deze labels kunnen worden opgenomen in het bestek als technische voorwaarde, met de vermelding van "of een gelijkwaardig keurmerk". Dit betekent dat leveranciers via een dossier kunnen aantonen dat ze voldoen aan de criteria van het label. Het gebruik van erkende labels biedt voordelen, omdat de aankoper zekerheid heeft dat de vereiste voorwaarden worden nageleefd.
Een nadeel is echter dat het behalen van een label vaak kostbaar en tijdsintensief is, waardoor het voor kleinere ondernemingen, zoals refurbishers, moeilijker kan zijn om een label te verkrijgen. Dit kan worden ondervangen door het label te eisen, tenzij het specifiek om refurbishment gaat. Op die manier kan er ruimte zijn voor alternatieve bewijsvoering van duurzaamheidscriteria door kleinere ondernemingen die mogelijk geen officieel label hebben behaald.
Criteria
- Op de EU GPP website uitgebreid dossier met criteria voor monitors, computers, tablets en smartphones
- Bond Beter Leefmilieu maakte samen met de Provincie Antwerpen een Standaardbestek voor aankoop van ICT
- Op de MVI criteriatool vind je relevante criteria onder de cluster automatisatie en telecommunicatie
- De productfiche PC, laptops en beeldschermen van de Vlaamse overheid geeft een overzicht van duurzaamheidscriteria
- De gids voor duurzame aankopen heeft ook een hoofdstuk over PC's, laptops en beeldschermen.
- ICLEI, Electronics watch, Procura+ en make ICT Fair publiceerden 'How to procure fair ICT hardware - Criteria set for socially responsible public procurement' (ENG)
Ethische clausules
De productgroep van ICT kent talrijke ethische uitdagingen. Het waarborgen van transparantie omtrent de naleving van de IAO conventies en de mensenrechten in de gehele waardeketen is van groot belang, maar niet altijd eenvoudig. Gelukkig staat de wet op de overheidsopdrachten (artikel 7) toe om expliciet te eisen dat elke onderaannemer (op welk niveau dan ook) en elke persoon die personeel inzet voor de uitvoering van de opdracht, onderhevig is aan alle relevante sociale en arbeidswetgeving, ongeacht of deze op internationaal, Europees of nationaal niveau van kracht is.
De ethische clausule van de Vlaamse overheid kan van dienst zijn bij het opnemen van deze eisen in het bestek. Daarnaast kunnen organisaties zoals TCO-certified en Electronics Watch adviseren en ondersteuning bieden bij dit vraagstuk.
LCC - Life Cycle Cost
De wet op de overheidsopdrachten vereist dat de economisch meest voordelige bieder wordt gekozen (MEAT - most economically advantageous tender). Hierbij kan de kostprijs worden berekend op basis van de levenscyclus van het product, oftewel de Life Cycle Cost (LCC). De LCC omvat niet alleen de aanschafkosten, maar ook de bedrijfs- en afvoerkosten, evenals de externe kosten voor het milieu en de maatschappij.
Bij ICT-hardware vormen de elektriciteitsrekeningen, reparatiekosten en upgrademogelijkheden een aanzienlijk deel van de bedrijfskosten. Het is daarom zeker de moeite waard om een TCO- of LCC-analyse te gebruiken om de meest voordelige offerte te selecteren. De EU GPP-tool voor LCC van computers en monitors, samen met de bijbehorende gids, kunnen je hierbij helpen en bieden ondersteuning bij het maken van weloverwogen beslissingen.
Circulaire aankoopprojecten - ICT
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, verantwoordelijk voor het leveren van IT-apparatuur voor de hele Nederlandse overheid, heeft een precedent gesteld voor toekomstige aanbestedingen ove…
In november 2022 heeft het Noorse centrale inkooporgaan een aanbesteding uitgeschreven voor een raamovereenkomst voor hergebruik en recycling van ICT-apparatuur voor 191 centrale overheidsorganisatie…
Probeer u in te beelden dat een merk van smartphones u kan garanderen dat àlle onderdelen gemaakt en geassembleerd worden door arbeiders die eerlijk betaald worden voor hun werk. Ga nog een stapje ve…
Publicaties over circulaire aankoop ICT
Circulair aankopen is een belangrijke drijfveer voor duurzaamheid en benadrukt het potentieel van organisaties om de verschuiving naar een meer hulpbron-efficiënte en veerkrachtige toekomst te beïnvl…
Het Circulaire en Eerlijke ICT Pact is een internationaal partnerschap dat tot doel heeft duurzame productie en gebruik van circulaire en eerlijke ICT-producten te versnellen door middel van aankoopk…
This whitepaper takes the views of Conrad Mohr and Dr Albert Sanchez-Graells as they explore remanufactured products role in the public procurement process. Input on public procurement from Dr Albert…
This TCO report explains how the linear production and consumption of IT products contribute to the climate crisis, the unsustainable depletion of natural resources and enormous amounts of toxic e-wa…
Deze Nederlandse rekensheet is bedoeld om potentiële milieueffecten van aanbestedingen van ICT te berekenen, op basis van de herkomst, levensverwachting en ‘end of life’-strategie. Het effect wordt g…
Gevaarlijke stoffen in IT-producten vormen een risico voor de menselijke gezondheid en het milieu. De criteria van TCO Certified zijn erop gericht het gebruik van deze stoffen te verminderen of te el…
Software plays an important role in determining the environmental impact of ICT products. It has a measurable impact on computer-hardware energy consumption and increasing requirements can make it ne…
Op deze pagina vind je de raamovereenkomst van VDAB voor de inkoop van hardware met het gebruik van duurzaamheidslabels en een gunningscriterium energie-efficiëntie
In het kader van Interreg NSR ProCirc werd een webinar gehouden over circulaire ICT.
This report is part of NGI Forward, the strategy and policy arm of the European Commission’s flagship Next Generation Internet (NGI) initiative, which seeks to build a more democratic, inclusive, res…
Deze infografiek van Fair ICT Flanders geeft een overzicht van de verschillende risico’s binnen de ICT-toeleveringsketen. De weg van grondstof tot eindproduct is een uiterst lange en complexe weg. Bi…
Wanneer je organisatie bereid is om werk te maken van een fair ICT-beleid, is het belangrijk om stil te staan bij enkele vragen om tot een concreet actieplan te komen. Waarom wil je organisatie een b…
Tussen de 60 en 85% van de CO2-emissies van ICT-toestellen zoals smartphones, laptops, tablets… komt uit de productiefase. Aankopende organisaties kunnen de impact van deze fase drastisch beperken do…
Deze infografiek van Fair ICT Flanders geeft het beslissingsproces voor de aankoop van ICT-hardware in enkele stappen weer. Het laat aankopers stilstaan bij hun noden en reikt ook alternatieven aan v…
Building on the experience from organising market engagement as part of the Make ICT Fair project, ICLEI - Local Governments for Sustainability and Electronics Watch recommend to procurers a dialogue…
Per productgroep geeft de Vlaamse overheid in één of meerdere fiches aan welke duurzaamheidscriteria je kan opnemen en hoe je daarbij te werk gaat.
Per productgroep geeft de Vlaamse overheid in één of meerdere fiches aan welke duurzaamheidscriteria je kan opnemen en hoe je daarbij te werk gaat.
Deze website is dé referentie voor faire en circulaire IT in Vlaanderen. Met het FIF project beogen CATAPA vzw, Bond Beter Leefmilieu en Ondernemers voor Ondernemers een verduurzaming van het ICT-aan…
This report examines the current sustainability landscape of the tech sector. It provides a detailed framework for infrastructure and operations (I&O) leaders to analyze sustainability and outlines s…
This is an English translation of short case descriptions that are part of a larger report on Circular Procurement and Strategies among Norwegian Municipalities, developed by Inventura AS on behalf o…
handleiding voor het duurzaam inkopen van computers
This report presents the findings of work which estimates the value of a range of consumer electronics products following their first sale, alongside the estimated cost of recovering those products a…
The EU LIFE REBus (Resource Efficient Business Models) project1 aims to reduce the use of raw materials or extend the lifetime of products by demonstrating the commercial case for European businesses…
The criteria document aims to support experienced procurers in leveraging public purchases of Information and Communication Technology (ICT) hardware to positively impact working conditions across th…
In deze handreiking wordt inzichtelijk gemaakt waar de grootste impact ligt binnen de inkooppakketten van de CIV: Hardware, Software, Data-winning, Consultancy, Field services en onderhoud. Er is hie…
Net als andere sectoren kampt de ICT-sector met heel wat uitdagingen op het vlak van duurzaamheid. De laatste jaren zien we een toenemend aantal initiatieven dat aan de slag gaat met deze uitdagingen…
The European Commission has developped a series of sector specific LCC calculation tools which aim to facilitate the use of LCC amongst public procurers. This is the user guide for the LCC tool for G…
The European Commission has developped a series of sector specific LCC calculation tools which aim to facilitate the use of LCC amongst public procurers. This is the LCC tool for GPP of computers and…
The European Commission have developped a series of sector specific LCC calculation tools which aim to facilitate the use of LCC amongst public procurers. This is the users guide for the LCC tool for…
The European Commission have developped a series of sector specific LCC calculation tools which aim to facilitate the use of LCC amongst public procurers. This the LCC tool for GPP of Imaging Equipme…
De Green Public ProCurement criteria van de Europese Commissie werden ontwikkeld om het opnemen van groene (en circulaire) vereisten in bestekken van openbare besturen te vergemakkelijken. Ze beogen …
De Green Public ProCurement criteria van de Europese Commissie werden ontwikkeld om het opnemen van groene (en circulaire) vereisten in bestekken van openbare besturen te vergemakkelijken. Ze beogen …
Het document werd gerealiseerd in het kader van het project CircuIT, gefinancierd door Provincie Antwerpen. Bond Beter Leefmilieu en Provincie Antwerpen beoogden met dit project de ecologische impact…
Jo Versteven van FIDO geeft uitleg bij de circulaire criteria in het bestek voor een IT-raamcontract dat de Federale overheid uitschreef voor Defensie.
Defensie deelt de circulaire aspecten haar bestek voor IT van 2018.
In deze publicatie wordt weergegeven in hoeverre bedrijven actief in de mobiele telefoon sector (zowel producenten, retailers, serviceproviders, refurbishers en verkopers van tweedehands toestellen) …
Whitepaper met oplossingen voor veelvoorkomende valkuilen voor circulaire bedrijven, gepubliceerd door een interdisciplinaire consortium, bestaande uit Sustainable Finance Lab, Circle Economy, Fairph…
Verslag van de marktdialoog ICT die plaatsvond op 4 februari 2019 op het Buyer meets Supplier event in het kader van de Green Deal Circulair Aankopen.
Verslag van de marktdialoog ICT die op 23 mei 2018 plaatsvond op het Buyer meets Supplier event in het kader van de Green Deal Circulair Aankopen.
Aanbieders van circulaire ICT
Aanbod in het kort Circular.Brussels vzw voorziet op een duurzame en betaalbare manier, hoogwaardige 2de hands IT-producten en helpt de ecologische voetafdruk van het Brussels Hoofdstedelijk…
Aanbod in het kort Sinds 2009 is Aliter gespecialiseerd in circulair IT . We kopen ongebruikt materiaal. We zijn wereldwijde leverancier van volleidg geteste netwerk hardware met levenslange…
Aanbod in het kort Tot 15 jaar lang een up to date LED-scherm gebruiken waarvoor de gebruiker een all-in prijs per kwartaal of jaar betaalt. Plaatsing, onderhoud, software, elektriciteit, up…
Overzicht productgroepen
Info over circulair aankopen voor specifieke producten
Bouw
Voeding
ICT
Infrastructuur
Kantoorinrichting
Papier & kantoormateriaal
Zorg
Verpakking
Textiel
Schoonmaak- middelen
.png)
Voertuigen
Laadpunten
