Hoe kies je de juiste tool voor je circulaire aankopen?
We gebruiken hier een heel brede definitie van 'tools': alles wat je kan helpen bij het circulair aankopen en meten van de impact ervan.
- De circulaire ambitiekaart helpt je om intern circulaire ambities vast te leggen en ze extern te communiceren.
- Criteriatools bieden inspiratie voor je bestek.
- Life cycle costing tools helpen om de economisch voordeligste aanbieding te bepalen op basis van de totale levenscycluskost.
- De indicatorenkaart helpt om de impact van je circulaire aankoop in kaart te brengen.
- Labels en certificaten kunnen een garantie bieden wanneer ze worden toegekend door een onafhankelijke derde partij.
Criteriatools
-
Gids voor Duurzame aankopen van FIDO: handige website voor overheidsaankopers
- Green Public Procurement Criteria van de Europese Commissie: uitgebreide criteria voor verschillende productgroepen
- MVI Criteriatool van Rijkswaterstaat (NL), mogelijk om je ambitieniveau aan te geven.
Life Cycle Costing Tools
De Europese wetgeving op overheidsopdrachten maakt het mogelijk om Life cycle cost (LCC) te gebruiken om de economisch meest voordelige inschrijving (MEAT) te bepalen.
Deze LCC kan bestaan uit de Total Cost of Ownership (TCO), kosten voor externaliteiten of een combinatie van beide.
Het is belangrijk om in de offerte aan te geven welke gegevens de bieders moeten aanleveren. Deze moeten met redelijke inspanning kunnen worden geleverd. Ook moet worden aangegeven met welke methode de LCC op basis van deze gegevens wordt berekend. Deze berekening moet gebaseerd zijn op objectief verifieerbare en niet-discriminerende criteria. Het kostenmodel moet kosteloos ter beschikking van de bieder staan
- Een Total Cost of Ownership analyse (TCO) geeft vaak een heel ander beeld dan een vergelijking op investeringskost alleen. TCO brengt ook alle kosten gedurende de gebruiksduur in kaart. De aanschafkosten, bedrijfskosten (zoals energieverbruik en andere hulpbronnen), onderhouds- en reparatiekosten, belastingen en de kosten of inkomsten die verband houden met het einde van het gebruik.
- Levenscycluskosten (LCC) kunnen ook milieu- en sociale kosten (externaliteiten) omvatten die verband houden met het product, de dienst of het werk tijdens de levenscyclus. Dit zijn bijvoorbeeld de kosten van de uitstoot van broeikasgassen en giftige stoffen. De Europese Commissie heeft voor vijf producten een LCC-tool ontwikkeld.
- Levenscyclusanalyse (LCA) is een methode om de totale milieubelasting van een product gedurende de levenscyclus te bepalen. Met de Environmental FootprInt methods recommentation, wil de Europese commissie meer eenduidigheid brengen in de bepaling van LCA's.
Indicatorenkaart
Deze indicatorenkaart sluit aan bij de circulaire ambitiekaart. Door relevante indicatoren te kiezen en op te volgen kan je de impact van je circulaire aankoop in kaart brengen. Het maakt ook duidelijk of je ambities realistisch zijn en, of er aanpassingen nodig zijn in een volgend bestek.
Idealiter word gemeten op deze momenten:
- Klassieke, lineaire aankoop als baseline - waar mogelijk
- Circulaire ambities zoals je ze in je organisatie werden vastgelegd en/of in je bestek werden opgenomen
- Waarden in de gekozen circulaire offerte of het contract
- Uiteindelijke gerealiseerde waarden bij uitvoering
Als je voor deze indicatoren data nodig hebt van je leverancier (al dan niet via een derde partij), neem dit dan zeker op in je bestek.
Standaarden, certificaten en labels
Een standaard (of norm) omvat erkende afspraken, specificaties of criteria voor producten, diensten of werkwijzen. Standaarden kunnen vastgelegd worden binnen een bedrijf of consortium - of door een erkende standardisatie organisatie, zoals bijvoorbeeld ISO. Uiteraard heeft een standaard van een onafhankelijke partij meer waarde dan een eigen, interne standaard met het oog op circulair aankopen.
Een certificaat kan door een derde partij worden toegekend als een organisatie of bedrijf in overeenstemming is bepaalde standaard. Dit resulteert meestal in een productlabel dat wordt uitgegeven door de derde partij.
Hou er rekening mee dat het verkrijgen van onafhankelijke labels en certificaten vaak duur is. Door het te eisen in je bestek, sluit je misschien start-ups en KMO's uit. Terwijl dit vaak voorlopers zijn in de innovatie van circulaire producten en diensten. Je kan dit ondervangen door toe te laten dat het label pas wordt voorgelegd na gunning van de opdracht of door start-ups en KMO's uit te sluiten van de verplichting.
Tools voor circulair aankopen
Op de Tools en platformen webpagina van Vlaanderen Circulair vind je een selectie van tools voor circulair aankopen.
Op de website van het Interreg NSR project ProCirc vind je video pitches over de MRA roadmap circulair aankopen, Madaster, GDCI e-learning, Co2 prestatieladder, PRP, de MVI criteriatool en Totem.
Inspirerende stappen voor aankoopteams met duurzame doelen Van vernieuwende denkers tot gedreven doeners, het ProCirc-project heeft een dynamische handleiding opgesteld voor een bruisende workshop…
This document is created as a manual for the Procurement Transformation Workshop. This workshop can be set up by organisations who want to rethink their procurement processes and integrate circularit…
This guidance is written for procurers and affiliated functions. It offers a general introduction to the topic of circular procurement. It guides you to the many resources that are available, and hel…
Deze Nederlandse rekensheet is bedoeld om potentiële milieueffecten van aanbestedingen van ICT te berekenen, op basis van de herkomst, levensverwachting en ‘end of life’-strategie. Het effect wordt g…
